Hvað eru Taustokkar og hvernig virka þeir?

Taustokkar eru sveigjanlegir loftræstistokkar úr sérstökum textíl (stundum kallaðir efnisloftstokkar eða loftsokkar). Þeir koma í stað hefðbundinna stálstokkalagna í loftræstikerfum. Taustokkar eru venjulega rörlaga (hringlaga, hálfrúnir eða sporöskjulaga) sem hengdir eru upp í lofti rýmisins. Þegar lofti er blásið í gegnum þá blásast þeir út og halda sívalri lögun sinni. Loftið dreifist út um allan stokkslengdina, annaðhvort í gegnum örsmá göt eða gegnum efnið sjálft ef það er loftgegndræpt. Þannig virka taustokkar bæði sem leiðslur og dreifarar; loftinu er dreift jafnt og þétt um rýmið í stað þess að koma út um fáa stóra loftdreifara eins og í hefðbundnum kerfum. Þetta fyrirkomulag tryggir að lofthraði í rýminu verði hæfilegur og að dragsúgur eða kaldir/hitir blettir myndist ekki. Taustokkakerfi eru sérhönnuð fyrir hvert verkefni – velja má mismunandi þvermál, lengdir, efnisgerðir og gata/renndarmynstur til að ná fram æskilegri loftdreifingu. Efnið sjálft er létt en slitsterkt úr pólýester eða svipuðu, og upphengikerfi (vírar, teinar og/eða hringir) halda stokkunum á sínum stað. Í sumum tilfellum eru hringlaga stoðir (t.d. 360° hoops) notaðar inni í stokkunum til að þeir haldi lögun, jafnvel þegar slökkt er á blæstri. Niðurstaðan er loftræstilausn sem er sveigjanleg í uppsetningu og skilar jöfnu loftflæði um rýmið á lágværðan hátt.

Notkunarsvið og dæmi

Notkunarsvið taustokka er afar fjölbreytt og henta þeir í flest umhverfi þar sem dreifa þarf lofti. Þeir nýtast í iðnaði, verslun og öðrum atvinnurýmum jafnt sem almennri byggingarstarfsemi. Hér eru nokkur dæmi um verkefni og aðstæður þar sem taustokkar reynast vel:

Matvælaiðnaður og verksmiðjur: Í matvælavinnslum hafa taustokkar (loftsokkar) verið notaðir árum saman. Þeir tryggja gott og jafnt loftflæði á vinnusvæðum án þess að blása köldu lofti beint á starfsfólk. Einnig henta textílstokkar vel í öðrum framleiðsluhallir og verksmiðjum þar sem þörf er á skilvirkri loftræstingu og auðvelt er að þrífa kerfið (t.d. með því að taka stokkana niður og þvo þá).
Lagerar og dreifingarmiðstöðvar: Í vöruhúsum og dreifingargeymslum, sem oft eru mjög stór rými, skiptir máli að dreifa lofti jafnt og viðhalda jöfnum hita. Taustokkar gera kleift að loftræsta slíka sali án þess að þurfa umfangsmiklar stálleiðslur. Dæmi eru stórar netverslanamiðstöðvar þar sem textílkerfi hafa komið í stað hefðbundinna lausna til að kæla og hita á hagkvæman hátt.
Íþróttamannvirki og afþreying: Í íþróttahúsum og líkamsræktarstöðvum er oft opið rými með hátt til lofts. Taustokkar henta vel þar – kerfið er hljóðlátt og dreifir loftinu jafnt, sem skiptir máli þegar fjöldi fólks er samankominn. Einnig draga sveigjanlegu efnisstokkarnir úr hættu á skemmdum; boltar eða tæki sem lenda í hefðbundnum blikkstokki geta beygt eða skemmt hann, en tau-efnið þolir högg mun betur.
Verslanir og stórmarkaðir: Í verslunarrýmum er lykilatriði að viðhalda jafnri loftræsingu svo bæði viðskiptavinir og starfsmenn hafi þægilegt umhverfi, og til að matvara haldist fersk. Taustokkar í stórmörkuðum dreifa loftinu án trekks um allt rýmið og draga úr hitasveiflum milli ganganna. Jafnframt er uppsetning þeirra oft mun ódýrari en að setja upp umfangsmikla stálröralagnir um loft rýmisins.
Skrifstofur og almenningsrými: Í opnum skrifstofurýmum, söfnum eða sýningarsölum getur textílloftræsting verið hentug vegna lágværðar og útlits. Taustokkar fást í fjölmörgum litum og má gera þá fremur áberandi eða lítt sýnilega eftir þörfum, sem höfðar til arkitekta í nútíma skrifstofuhúsnæði. Loftræsting verður jafnari í opnum rýmum svo allir sitji við sama hita og loftgæði.
Hrein rými og sérhæfð aðstaða: Í aðstæðum eins og lyfjaverksmiðjum, rannsóknarstofum eða gagnaverum, þar sem kröfur um hreint loft og stöðuga raka-/hitastig eru mjög háar, hafa taustokkar þann kost að hægt er að fá þá úr efnum sem uppfylla strangar staðla (t.d. antí-bakteríuefni, antí-staðefni og ISO Class 4 hreinar lausnir). Slíka stokka má auðveldlega taka niður og hreinsa reglulega til að viðhalda hreinleika.
Sundlaugar og rakamikið umhverfi: Í innilaugum og böðum er raki og ætandi klór oft vandamál fyrir málmloftræstingu – stálstokkar geta tærst á skömmum tíma. Taustokkar úr tilbúnum textíl efnum þola hins vegar slíkt umhverfi afar vel; efnið ryðgar ekki og með loftgegndræpi í efninu myndast engin þétting (dropamyndun) utan á stokkunum. Margar sundlaugar hafa því skipt út gömlum blikkkerfum fyrir textíllausnir til að leysa úr rakavandamálum og bæta loftgæði.

Helstu kostir Taustokka umfram hefðbundna stálstokka

Í samanburði við hefðbundna stífa loftræstistokka (úr stáli eða áli) bjóða taustokkar upp á marga tæknilega og hagnýta kosti:

Létt kerfi og minna álag: Textílstokkar vega aðeins brot af því sem sambærilegir stálstokkar gera. Dæmigert efni í taustokkum vegur innan við 300 g á fermeter, sem þýðir mun minna álag á burðarvirki lofts/þaks. Léttari loftræstikerfi einfalda einnig uppsetningu, þar sem ekki þarf þung tæki eða mikinn mannafla til að hífa og festa stokka.
Jöfn dreifing og betra inniloft: Taustokkar tryggja mun jafnara loftstreymi en hefðbundnir loftdreifarar. Loftið dreifist eftir allri lengd stokksins í stað þess að koma út úr einstökum ristum, sem leiðir til þess að hitastig og loftraki verður jafnara í rýminu. Þannig má koma í veg fyrir bæði kuldapolla og ofhitnun staðbundið – allt rýmið nýtur jafns loftflæðis. Notendur finna minna fyrir trekk og upplifa behaglegra inniloft.
Hljóðlát og draglaus loftræsting: Vegna þess hve loftið kemur út um mörg smærri op leysast loftræstikerfi úr textíl við mun lægri hraða en gengur og gerist í hefðbundnum stokkum. Afleiðingin er sú að kerfið er nánast hljóðlaust í notkun, enginn suð eða blásturshljóð heyrist, eins og stundum gerist í blikkkerfum með loftristum. Þetta skiptir máli á stöðum þar sem hávaðalágmörk eru mikilvægt atriði (t.d. skrifstofum, skólastofum, kvikmyndahúsum).
Engin þétting & engin ryðhætta: Í kælikerfum eða í röku umhverfi geta málmrör svitnað – raki þéttist utan á köldum stálstokkum og getur myndað dropa sem skaða loftgæði og valdið ryði. Taustokkar úr loftgegndræpu efni leysa þetta vandamál; loft síast þá hægt út um efnispórurnar og jafnar hitastigið báðum megin við efnið svo þétting myndast ekki. Jafnvel í kælikerfum með mikinn hitamun verður yfirborð textílstokksins þurrt. Því þarf ekki að einangra taustokka til að koma í veg fyrir raka, sem sparar bæði vigt og kostnað. Þetta er sérstaklega mikilvægur kostur í kæli-/frystirýmum og sundlaugum þar sem raki er mikill.
Fljótleg og einföld uppsetning: Uppsetning textílstokkalagna er mun einfaldari og hraðari en hefðbundinna kerfa. Stokkarnir koma samanbrotnir (rúllaðir) á svæðið og hver eining er létt að handleika. Festingar (t.d. álprófílar eða vírar) eru fyrirfram hannaðar til að smella stoðum og rörum á fljótlega. Þar sem efnið er sveigjanlegt er auðveldara að koma því fyrir, og oft má ljúka innréttingu hraðar þar sem ekki þarf að fínstilla jafnvægi loftsins með spjöldum – kerfið var hannað rétt frá upphafi. Samkvæmt framleiðanda sparar þetta verulega tíma og launakostnað við innréttingu.
Hagkvæm heildarlausn: Taustokkar geta lækkað heildarkostnað loftræstikerfa talsvert. Efnið sjálft og framleiðsla þess er oft ódýrari en stálrör, sérstaklega þegar tekið er tillit til sveiflna í hráefnisverði á stáli. Flutningskostnaður lækkar líka, þar sem stokkar í pappakössum taka mun minna rúmmál og þyngd en fyrirferðarmikil stálrör. Einnig sparast kostnaður við frágang – ekki þarf að mála eða duftlakka textílstokka (fást í þeim lit sem óskað er) ólíkt málmrörum sem oft þurfa yfirborðsmeðferð. Margir kaupendur upplifa því bæði lægri stofnkostnað og rekstrarkostnað (viðhald) með því að velja taustokka.
Auðvelt viðhald og hreinsun: Ólíkt málmloftleiðslum, sem erfitt er að þrífa að innan, eru taustokkar einfaldir í viðhaldi. Hægt er að losa þá og taka niður með lágmarks fyrirhöfn og þvo í iðnaðarþvottavél. Þetta skiptir miklu fyrir hreinlæti t.d. í matvælaiðnaði og sjúkrahúsum. Einnig þarf ekki að hafa áhyggjur af ryðgaðri málmfölsun eða ryksemmdum innan í stokkunum – efnið tærist ekki og er oft með antímikróbískri meðhöndlun. Regluleg hreinsun getur þannig gengið fljótt fyrir sig og viðhaldið góðum loftgæðum.
Sveigjanleiki í hönnun og útliti: Taustokkar bjóða upp á sveigjanleika sem erfitt er að ná fram með föstum stokkum. Hægt er að velja úr fjölda lita og útfærslna á efninu, án aukakostnaðar, sem þýðir að loftræstikerfið má laga að innanhússhönnun rýmisins. Hvort sem óskað er eftir áberandi litum (t.d. í íþróttahúsum eða verslunum til að merkja leiðir) eða hlutlausum tónum sem blandast umhverfinu, er það mögulegt. Arkitektar meta þetta mikils, þar sem enginn málningarkostnaður bætist við fyrir liti. Að auki er auðvelt að aðlaga eða breyta kerfinu eftir uppsetningu – bæta við götum, skipta um lengd, eða jafnvel færa stokka til, með mun minni tilkostnaði en ef um stíft kerfi væri að ræða.

Í stuttu máli býður taustokkalausnin upp á léttara, þægilegra og oft hagkvæmara loftræstikerfi sem uppfyllir sömu kröfur um loftgæði og jafnvel betri dreifingu en hefðbundin stálkerfi.

Af hverju ættu kaupendur að velja þessa lausn?

FabricAir er danskt fyrirtæki sem var fyrst á markað með taustokka og hefur þróað þá tækni frá árinu 1973. Í dag er fyrirtækið leiðandi á heimsvísu í hönnun og framleiðslu á textíl-loftræstikerfum og hefur hundruð stórra verkefna á bakinu. Kaupendur sem velja taustokka frá FabricAir njóta góðs af áratugalangri reynslu og sérfræðiþekkingu framleiðandans. Sérhvert kerfi er sniðið að þörfum viðskiptavinarins – verkfræðingar FabricAir aðstoða við val á efni, loftræstisniði (dreifilíkani) og upphengjum þannig að lausnin skili sem bestum árangri. Áreiðanleiki og gæði eru í fyrirrúmi; taustokkar frá FabricAir uppfylla allar helstu staðla í loftræsti- og byggingariðnaði, og efnisval getur m.a. uppfyllt bruna- og heilbrigðiskröfur eftir þörfum. Þá má nefna að textílkerfi frá FabricAir hafa sannað gildi sitt víða um heim – þau eru notuð í margvíslegum atvinnugreinum, allt frá íþróttahöllum og verksmiðjum til skrifstofubygginga og sundlauga. Margir rekstraraðilar velja að skipta út gömlum loftræstikerfum fyrir taustokka þegar tækifæri gefst, einfaldlega vegna þess að kostirnir hafa reynst afar raunhæfir í notkun.

Að velja taustokka frá FabricAir þýðir að velja nútímalega, hagkvæma og örugga loftræstilausn. Kaupendur fá betri loftgæði, minni hávaða, sveigjanlegri uppsetningu og oft lægri heildarkostnað miðað við hefðbundin kerfi – allt í senn. Með slíkri lausn má búast við ánægðari notendum rýmisins, færri viðhaldsverkum og lengri líftíma kerfisins í krefjandi aðstæðum. Í heildina er ljóst að taustokkar frá FabricAir eru framsækin lausn sem uppfyllir kröfur nútímans um bæði tæknilega virkni og hagkvæmni.